جدول وزن لوله مانیسمان (راهنمای کامل محاسبه وزن، ابعاد و استانداردها)

لوله مانیسمان یکی از مقاوم‌ترین و قابل‌اعتمادترین انواع لوله‌های فولادی است که به‌دلیل ساختار بدون درز خود، در خطوط فشار قوی، پتروشیمی، بخار و انتقال سیالات داغ استفاده می‌شود. در پروژه‌های صنعتی، دانستن وزن دقیق هر لوله نه‌تنها برای حمل‌ونقل، بلکه برای محاسبه هزینه تمام‌شده و اطمینان از تطابق با استاندارد لازم است.

درواقع، جدول وزن لوله مانیسمان ابزاری کلیدی برای مهندسان، انبارداران و پیمانکاران محسوب می‌شود؛ زیرا از روی سایز، ضخامت و رده‌ی هر لوله می‌توان وزن تقریبی هر متر آن را به‌دست آورد. وزن هر لوله، رابطه مستقیمی با «رده» (Schedule) دارد؛ هرچه رده بالاتر باشد، ضخامت جداره بیشتر و در نتیجه وزن زیادتر خواهد بود. برای مثال، لوله مانیسمان رده ۱۶۰ که مخصوص خطوط فوق‌فشار است، نسبت به لوله رده ۴۰ وزن بسیار بالاتری دارد.

لوله مانیسمان چیست و چگونه ساخته می‌شود؟

لوله مانیسمان (Seamless Pipe) برخلاف لوله‌های درزدار، از ورق جوش‌خورده تولید نمی‌شود بلکه با عملیات اکستروژن یا نورد گرم از شمش فولادی یک‌پارچه ساخته می‌شود. این فرآیند باعث می‌شود لوله در تمام طول خود فاقد درز باشد و مقاومت فشاری و کششی بالایی به‌دست آورد. در صنایع حساس مانند نفت‌وگاز، پتروشیمی و نیروگاه‌ها استفاده از لوله مانیسمان به‌دلیل تحمل دمای زیاد و فشار بالا الزامی است.

یکی از شاخصه‌های مهم این نوع لوله، رده (Schedule) است که در استاندارد آمریکایی ASME B36.10 تعریف می‌شود. رده بیانگر ضخامت دیواره لوله است و با ارقامی مثل ۲۰، ۴۰، ۶۰، ۸۰، ۱۲۰، ۱۶۰ مشخص می‌شود.

بیشتر بخوانید: تولیدکنندگان لوله مانیسمان: تحلیل فرآیند و بازیگران اصلی در ایران

معرفی جدول ابعاد لوله مانیسمان

هنگام طراحی سیستم لوله‌کشی، تنها دانستن «سایز اسمی» لوله کافی نیست. مهندس طراح باید بداند قطر داخلی (ID)، قطر بیرونی (OD) و ضخامت دیواره چقدر است.

به همین دلیل از جدول ابعاد لوله مانیسمان استفاده می‌شود که ترکیب دقیقی از اندازه‌ها را برای هر سایز و رده نمایش می‌دهد.

برای مثال:

سایز (اینچ)	قطر بیرونی (میلی‌متر)	ضخامت دیواره در رده ۴۰ (میلی‌متر)	ضخامت در رده ۸۰ (میلی‌متر)
1	۳۳٫۴	۳٫۴	۴٫۵
2	۶۰٫۳	۳٫۹	۵٫۵
4	۱۱۴٫۳	۶٫۰	۸٫۶

این جدول به کاربران کمک می‌کند تا علاوه بر وزن، ظرفیت عبور سیال و مقاومت فشاری را نیز تخمین بزنند. البته برای استفاده دقیق‌تر باید جدول وزن را نیز بررسی کرد، چون وزن واقعی تابعی از ضخامت و جنس فولاد است.

 

روش‌های محاسبه وزن لوله مانیسمان

▪ روش اول: استفاده از جدول وزن استاندارد

ساده‌ترین راه تعیین وزن لوله، مراجعه به جدول وزن استاندارد است که توسط کارخانه‌های تولیدی معتبر یا بر اساس استاندارد ASME B36.10M منتشر می‌شود. در این جدول، برای هر سایز و رده، وزن بر حسب کیلوگرم بر متر مشخص شده است.

به‌طور معمول، افزایش رده باعث افزایش ضخامت و وزن می‌شود. مثلاً وزن هر متر از لوله ۲ اینچ رده ۴۰ حدود ۳٫۶ کیلوگرم و در رده ۸۰ حدود ۵٫۴ کیلوگرم است.

مزیت این روش دقت بالا و سرعت استفاده در پروژه‌هاست؛ تنها کافی‌ست سایز و رده را بدانید تا کل وزن شاخه‌ی ۶ متری یا ۱۲ متری را محاسبه کنید.

بیشتر بخوانید: تفاوت لوله جوشی و مانیسمان: راهنمای جامع انتخاب مواد لوله‌کشی صنعتی

▪ روش دوم: محاسبه وزن هر متر لوله مانیسمان با فرمول

در برخی شرایط که جدول در دسترس نیست، می‌توان از فرمول تجربی وزن لوله مانیسمان استفاده کرد:

وزن هر متر = (قطر بیرونی – ضخامت) × ضخامت × ۰٫۰۲۴۶۶۶

در این رابطه، واحد قطر و ضخامت بر حسب میلی‌متر و نتیجه بر حسب کیلوگرم بر متر است.

به‌عنوان نمونه اگر قطر بیرونی لوله ۶۰٫۳ میلی‌متر و ضخامت آن ۳٫۹ میلی‌متر باشد:

(۶۰٫۳ – ۳٫۹) × ۳٫۹ × ۰٫۰۲۴۶۶۶ = ۵٫۴۵ کیلوگرم بر متر

این عدد با مقدار درج‌شده در جدول وزن لوله مانیسمان مطابقت دارد که نشان‌دهنده اعتبار فرمول است.

این روش برای کنترل وزن واقعی هنگام خرید از فروشندگان یا هنگام بررسی موجودی انبار بسیار مفید است.

استانداردهای لوله مانیسمان

تولید و ابعاد لوله مانیسمان بر اساس مجموعه‌ای از استانداردهای بین‌المللی تعریف شده است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• ASTM A106: استاندارد پرکاربرد برای لوله‌های کربن استیل در دماهای بالا.
• ASME B36.10M: استاندارد ابعاد و وزن لوله‌های فولادی بدون درز و جوشی.
• API 5L: مخصوص لوله‌های انتقال گاز و نفت برای خطوط طولانی.

آشنایی با استانداردها موجب می‌شود در هنگام انتخاب محصول بتوان ضخامت، جنس فولاد و تحمل فشار را به‌درستی تشخیص داد.

به همین دلیل در بسیاری از کاتالوگ‌ها عبارت A106 Grade B Seamless Pipe یا API 5L Gr.B ذکر می‌شود که نشان‌دهنده‌ی نوع فولاد و سطح کیفیت ساخت است.

بیشتر بخوانید: کاربرد های اتصالات و شیرآلات UPVC در صنایع مختلف؛ از کشاورزی تا تصفیه‌خانه‌ها

جدول وزن لوله مانیسمان در رده‌های مختلف

اکنون نوبت به مهم‌ترین بخش می‌رسد؛ یعنی جدول واقعی وزن‌ها. این جدول معمولاً در منابع فنی به‌صورت کامل آورده می‌شود، اما برای درک ساده‌تر چند نمونه از سایزهای پرکاربرد آورده شده است:

سایز اینچ	قطر بیرونی (mm)	رده ۲۰ (kg/m)	رده ۴۰ (kg/m)	رده ۸۰ (kg/m)	رده ۱۶۰ (kg/m)
½	۲۱٫۳	۰٫۸۴	۱٫۰۵	۱٫۲۸	۱٫۶۵
۱	۳۳٫۴	۱٫۴۵	۲٫۲۳	۲٫۹۷	۳٫۹۵
۲	۶۰٫۳	۲٫۸۰	۳٫۶۵	۵٫۴۰	۷٫۴۰
۴	۱۱۴٫۳	۸٫۵۰	۱۰٫۸۰	۱۴٫۶۰	۱۸٫۹۰
۶	۱۶۸٫۳	۱۶٫۸۰	۱۸٫۹۰	۲۵٫۶۰	۳۱٫۴۰

این داده‌ها نشان می‌دهند که با افزایش رده، ضخامت و در نتیجه وزن نیز افزایش می‌یابد.

برای مثال، لوله ۴ اینچ رده ۴۰ حدود ۱۰٫۸ کیلوگرم بر متر وزن دارد، درحالی‌که همین لوله در رده ۱۶۰ نزدیک به دو برابر سنگین‌تر است.

مقایسه عملکرد رده‌ها

• رده ۲۰: مناسب برای مصارف سبک و خطوط کم‌فشار.
• رده ۴۰: پرکاربردترین نوع در صنایع عمومی و خطوط تاسیساتی.
• رده ۸۰: برای پروژه‌های فشار بالا، بخار یا نفت خام.
• رده ۱۶۰: مخصوص سیستم‌های فوق‌فشار، پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها.

بنابراین انتخاب رده مناسب، بین ایمنی و صرفه‌جویی در هزینه تعادل برقرار می‌کند. مطالعه دقیق جدول وزن لوله مانیسمان به طراح کمک می‌کند وزن کل شبکه، هزینه حمل و نیروی نصب را به‌درستی تخمین بزند.

لوله مانیسمان (بدون درز) رده ۵: مشخصات فنی و کاربردها

مشخصات فنی لوله‌های بدون درز رده ۵ (Schedule 5)، پوشش‌دهنده طیف وسیعی از سایزها، از نیم اینچ (½) تا سی اینچ (30)، است. این رده استاندارد برای فشارهای پایین طراحی شده و در محدوده ضخامت دیواره از ۰.۰۶۵ اینچ تا ۰.۲۵۰ اینچ و وزن خطی تقریبی از ۰.۸ کیلوگرم بر متر تا ۱۱۸.۳۴ کیلوگرم بر متر ارائه می‌شود. لوله‌های مانیسمان رده ۵ عمدتاً برای استفاده در خطوط انتقال با فشار عملیاتی پایین ایده‌آل هستند.

سایز نرمال (اینچ)	قطر بیرونی (اینچ)	قطر بیرونی (میلی‌متر)	ضخامت (اینچ)	ضخامت (میلی‌متر)	وزن هر متر (کیلوگرم)
۱/۲	۰.۸۴۰	۲۱.۳۴	۰.۰۶۵	۱.۶۵	۰.۸۰
۳/۴	۱.۰۵۰	۲۶.۶۷	۰.۰۶۵	۱.۶۵	۱.۰۲
۱	۱.۳۱۵	۳۳.۴۰	۰.۰۶۵	۱.۶۵	۱.۲۹
۱/۴ ۱	۱.۶۶۰	۴۲.۱۶	۰.۰۶۵	۱.۶۵	۱.۶۵
۱/۲ ۱	۱.۹۰۰	۴۸.۲۶	۰.۰۶۵	۱.۶۵	۱.۹۰
۲	۲.۳۷۵	۶۰.۳۲	۰.۰۶۵	۱.۶۵	۲.۳۹
۱/۲ ۲	۲.۸۷۵	۷۳.۰۲	۰.۰۸۳	۲.۱۱	۳.۶۹
۳	۳.۵۰۰	۸۸.۹۰	۰.۰۸۳	۲.۱۱	۴.۵۲
۱/۲ ۳	۴.۰۰۰	۱۰۱.۶۰	۰.۰۸۳	۲.۱۱	۵.۱۸
۴	۴.۵۰۰	۱۱۴.۳۰	۰.۰۸۳	۲.۱۱	۵.۸۴
۵	۵.۵۶۳	۱۴۱.۳۰	۰.۱۰۹	۲.۷۷	۹.۶۴
۶	۶.۶۲۵	۱۶۸.۲۸	۰.۱۰۹	۲.۷۷	۱۱.۳۱
۸	۸.۶۲۵	۲۱۹.۰۸	۰.۱۰۹	۲.۷۷	۱۴.۷۸
۱۰	۱۰.۷۵۰	۲۷۳.۰۵	۰.۱۳۴	۳.۴۰	۲۲.۶۱
۱۲	۱۲.۷۵۰	۳۲۳.۸۵	۰.۱۵۶	۳.۹۶	۳۱.۲۴
۱۴	۱۴.۰۰۰	۳۵۵.۶۰	۰.۱۵۶	۳.۹۶	۳۴.۳۴
۱۶	۱۶.۰۰۰	۴۰۶.۴۰	۰.۱۶۵	۴.۱۹	۴۱.۵۶
۱۸	۱۸.۰۰۰	۴۵۷.۲۰	۰.۱۶۵	۴.۱۹	۴۶.۸۱
۲۰	۲۰.۰۰۰	۵۰۸.۰۰	۰.۱۸۸	۴.۷۸	۵۹.۳۲
۲۲	۲۲.۰۰۰	۵۵۸.۸۰	۰.۱۸۸	۴.۷۸	۶۵.۳۱
۲۴	۲۴.۰۰۰	۶۰۹.۶۰	۰.۲۱۸	۵.۵۴	۸۲.۵۳
۳۰	۳۰.۰۰۰	۷۶۲.۰۰	۰.۲۵۰	۶.۳۵	۱۱۸.۳۴

بیشتر بخوانید: انواع لوله استیل و کاربرد آن ها در صنعت و ساختمان‌سازی

مشخصات فنی و دامنه‌ی کاربرد لوله‌های فولادی مانیسمان رده ۱۰

این مجموعه داده، مشخصات دقیق لوله مانیسمان بدون درز رده ۱۰ (Schedule 10) را پوشش می‌دهد که بازه‌ی سایزی وسیعی از یک‌هشتم اینچ (۱/۸) تا سی و شش اینچ (۳۶) را در بر می‌گیرد. پارامترهای اصلی شامل قطر خارجی متغیر از ۰.۴۰۵ اینچ تا ۳۶ اینچ و محدوده ضخامت دیواره از ۰.۰۴۹ اینچ تا ۰.۳۱۲ اینچ است. به لحاظ وزنی، این لوله‌ها در بازه‌ی ۰.۲۸ کیلوگرم بر متر تا ۱۷۶.۹۷ کیلوگرم بر متر طبقه‌بندی می‌شوند.

لوله مانیسمان رده ۱۰ به دلیل مشخصات مقاومتی‌اش، انتخابی رایج در صنایع زیر محسوب می‌شود:

• صنایع پالایشگاهی: به‌ویژه در خطوط نفت و گاز.
• تأسیسات شهری و صنعتی: شبکه‌های توزیع آب.
• صنایع فرآیندی: مانند کارخانجات کاغذ و خمیر کاغذ.

سایز نرمال (اینچ)	قطر بیرونی (اینچ)	قطر بیرونی (میلی‌متر)	ضخامت (اینچ)	ضخامت (میلی‌متر)	وزن هر متر (کیلوگرم)
۱/۸	۰.۴۰۵	۱۰.۲۹	۰.۰۴۹	۱.۲۴	۰.۲۸
۱/۴	۰.۵۴۰	۱۳.۷۲	۰.۰۶۵	۱.۶۵	۰.۴۹
۳/۸	۰.۶۷۵	۱۷.۱۴	۰.۰۶۵	۱.۶۵	۰.۶۳
۱/۲	۰.۸۴۰	۲۱.۳۴	۰.۰۸۳	۲.۱۱	۱.۰۰
۳/۴	۱.۰۵۰	۲۶.۶۷	۰.۰۸۳	۲.۱۱	۱.۲۸
۱	۱.۳۵۰	۳۴.۳۰	۰.۱۰۹	۲.۷۷	۲.۰۹
۱/۴ ۱	۱.۶۶۶	۴۲.۳۲	۰.۱۰۹	۲.۷۷	۲.۶۹
۱/۲ ۱	۱.۹۰۰	۴۸.۲۶	۰.۱۰۹	۲.۷۷	۳.۱۱
۲	۲.۳۷۵	۶۰.۳۲	۰.۱۰۹	۲.۷۷	۳.۹۳
۱/۲ ۲	۲.۸۷۵	۷۳.۰۲	۰.۱۲۰	۳.۰۵	۵.۲۶
۳	۳.۵۰۰	۸۸.۹۰	۰.۱۲۰	۳.۰۵	۶.۴۶
۱/۲ ۳	۴.۰۰۰	۱۰۱.۶۰	۰.۱۲۰	۳.۰۵	۷.۴۱
۴	۴.۵۰۰	۱۱۴.۳۰	۰.۱۲۰	۳.۰۵	۸.۳۷
۵	۵.۵۶۳	۱۴۱.۳۰	۰.۱۳۴	۳.۴۰	۱۱.۵۶
۶	۶.۶۲۵	۱۶۸.۲۸	۰.۱۳۴	۳.۴۰	۱۳.۸۳
۸	۸.۶۲۵	۲۱۹.۸۰	۰.۱۴۸	۳.۷۶	۱۹.۹۷
۱۰	۱۰.۷۵۰	۲۷۳.۰۵	۰.۱۶۵	۴.۱۴۹	۲۷.۷۸
۱۲	۱۲.۷۵۰	۳۲۳.۸۵	۰.۱۸۰	۴.۵۷	۳۵.۹۸
۱۴	۱۴.۰۰۰	۳۵۵.۶۰	۰.۲۵۰	۶.۳۵	۵۴.۶۹
۱۶	۱۶.۰۰۰	۴۰۶.۴۰	۰.۲۵۰	۶.۳۵	۶۲.۶۵
۱۸	۱۸.۰۰۰	۴۵۷.۲۰	۰.۲۵۰	۶.۳۵	۷۰.۶۰
۲۰	۲۰.۰۰۰	۵۰۸.۰۰	۰.۲۵۰	۶.۳۵	۷۸.۵۶
۲۲	۲۲.۰۰۰	۵۵۸.۸۰	۰.۲۵۰	۶.۳۵	۸۶.۵۱
۲۴	۲۴.۰۰۰	۶۰۹.۶۰	۰.۲۵۰	۶.۳۵	۹۴.۴۷
۲۶	۲۶.۰۰۰	۶۶۰.۴۰	۰.۳۱۲	۷.۹۲	۱۲۷.۴۴
۲۸	۲۸.۰۰۰	۷۱۱.۲۰	۰.۳۱۲	۷.۹۲	۱۳۷.۳۶
۳۰	۳۰.۰۰۰	۷۶۲.۰۰	۰.۳۱۲	۷.۹۲	۱۴۷.۲۹
۳۲	۳۲.۰۰۰	۸۱۳.۰۰	۰.۳۱۲	۷.۹۲	۱۵۷.۲۵
۳۴	۳۴.۰۰۰	۸۶۴.۰۰	۰.۳۱۲	۷.۹۲	۱۶۷.۲۱
۳۶	۳۶.۰۰۰	۹۱۴.۴۰	۰.۳۱۲	۷.۹۲	۱۷۶.۹۷

لوله فولادی مانیسمان رده ۲۰ (Schedule 20)

لوله مانیسمان رده ۲۰ (Schedule 20) یک نوع لوله بدون درز است که برای کاربردهای متوسط تا سنگین در صنایع مختلف طراحی شده است. این مشخصات فنی، محدوده سایز ۸ اینچ تا ۳۶ اینچ را پوشش می‌دهد و ضخامت دیواره از ۰.۲۵۰ اینچ تا ۰.۵۰۰ اینچ متغیر است.

برای کسب اطلاعات تکمیلی جامع در مورد استانداردها و مشخصات فنی این لوله، می‌توانید به لینک اطلاعات کامل لوله بدون درز رده ۲۰ که پس از جدول زیر ارائه می‌شود، مراجعه نمایید.

سایز نرمال (اینچ)	قطر بیرونی (اینچ)	قطر بیرونی (میلی‌متر)	ضخامت دیواره (اینچ)	ضخامت دیواره (میلی‌متر)	وزن یک متر (کیلوگرم)
۸	۸.۶۲۵	۲۱۹.۱	۰.۲۵۰	۶.۳۵	۳۳.۳۱
۱۰	۱۰.۷۵۰	۲۷۳.۰	۰.۲۵۰	۶.۳۵	۴۱.۷۷
۱۲	۱۲.۷۵۰	۳۲۳.۸	۰.۲۵۰	۶.۳۵	۴۹.۷۳
۱۴	۱۴.۰۰۰	۳۵۵.۶	۰.۳۱۲	۷.۹۲	۶۷.۹۰
۱۶	۱۶.۰۰۰	۴۰۶.۴	۰.۳۱۲	۷.۹۲	۷۷.۸۳
۱۸	۱۸.۰۰۰	۴۵۷.۰	۰.۳۱۲	۷.۹۲	۸۷.۷۱
۲۰	۲۰.۰۰۰	۵۰۸.۰	۰.۳۷۵	۹.۵۳	۱۱۷.۱۵
۲۲	۲۲.۰۰۰	۵۵۹.۰	۰.۳۷۵	۹.۵۳	۱۲۹.۱۳
۲۴	۲۴.۰۰۰	۶۱۰.۰	۰.۳۷۵	۹.۵۳	۱۴۱.۱۲
۲۶	۲۶.۰۰۰	۶۶۰.۰	۰.۵۰۰	۱۲.۷۰	۲۰۲.۷۲
۲۸	۲۸.۰۰۰	۷۱۱.۰	۰.۵۰۰	۱۲.۷۰	۲۱۸.۶۹
۳۰	۳۰.۰۰۰	۷۶۲.۰	۰.۵۰۰	۱۲.۷۰	۲۳۴.۶۷
۳۲	۳۲.۰۰۰	۸۱۳.۰	۰.۵۰۰	۱۲.۷۰	۲۵۰.۶۴
۳۴	۳۴.۰۰۰	۸۶۴.۰	۰.۵۰۰	۱۲.۷۰	۲۶۶.۶۱
۳۶	۳۶.۰۰۰	۹۱۴.۰	۰.۵۰۰	۱۲.۷۰	۲۸۲.۲

لوله فولادی مانیسمان رده ۳۰ (Schedule 30): مشخصات فنی برای صنایع گاز و آب

لوله مانیسمان رده ۳۰ یک محصول فولادی با قابلیت استفاده در خطوط لوله فشار کم و متوسط برای انتقال سیالاتی نظیر گاز و آب است. این جدول، دامنه‌ی گسترده‌ای از سایزبندی را پوشش می‌دهد؛ از سایز کوچک یک‌هشتم اینچ (۱/۸) تا سایز بزرگ سی و هشت اینچ (۳۸). ضخامت دیواره در این رده از ۰.۰۵۷ اینچ تا ۰.۶۲۵ اینچ متغیر است.

سایز نرمال (اینچ)	قطر بیرونی (اینچ)	قطر بیرونی (میلی‌متر)	ضخامت دیواره (اینچ)	ضخامت دیواره (میلی‌متر)	وزن ۱ متر (کیلوگرم)
۱/۸	۰.۴۰۵	۱۰.۲۹	۰.۰۵۷	۱.۴۵	۰.۳۲
۱/۴	۰.۵۴۰	۱۳.۷۲	۰.۰۷۳	۱.۸۵	۰.۵۴
۳/۸	۰.۶۷۵	۱۷.۱۴	۰.۰۷۳	۱.۸۵	۰.۷۰
۱/۲	۰.۸۴۰	۲۱.۳۴	۰.۰۹۵	۲.۴۱	۱.۱۳
۳/۴	۱.۰۵۰	۲۶.۶۷	۰.۰۹۵	۲.۴۱	۱.۴۴
۱	۱.۳۱۵	۳۳.۴۰	۰.۱۱۴	۲.۹۰	۲.۱۸
۱/۴ ۱	۱.۶۶۰	۴۲.۱۶	۰.۱۱۷	۲.۹۷	۲.۸۷
۱/۲ ۱	۱.۹۰۰	۴۸.۲۶	۰.۱۲۵	۳.۱۸	۳.۵۴
۲	۲.۳۷۵	۶۰.۳۲	۰.۱۲۵	۳.۱۸	۴.۴۸
۱/۲ ۲	۲.۸۷۵	۷۳.۰۲	۰.۱۸۸	۴.۷۸	۸.۰۴
۳	۳.۵۰	۸۸.۹۰	۰.۱۸۸	۴.۷۸	۹.۹۲
۱/۲ ۳	۴.۰۰۰	۱۰۱.۶۰	۰.۱۸۸	۴.۷۸	۱۱.۴۱
۴	۴.۵۰۰	۱۱۴.۳۰	۰.۱۸۸	۴.۷۸	۱۲.۹۱
۸	۸.۶۲۵	۲۱۹.۰۸	۰.۲۷۷	۷.۰۴	۳۶.۸۱
۱۰	۱۰.۷۵۰	۲۷۳.۰	۰.۳۰۷	۷.۸۰	۵۱.۰۱
۱۲	۱۲.۷۵۰	۳۲۳.۸	۰.۳۳۰	۸.۳۸	۶۵.۱۹
۱۴	۱۴.۰۰۰	۳۵۵.۶	۰.۳۷۵	۹.۵۲	۵۴.۶۲
۱۶	۱۶.۰۰۰	۴۰۶.۴	۰.۳۷۵	۹.۵۲	۹۳.۱۸
۱۸	۱۸.۰۰۰	۴۵۷.۲	۰.۴۳۸	۱۱.۱۳	۱۲۲.۴۴
۲۰	۲۰.۰۰۰	۵۰۸.۰	۰.۵۰۰	۱۲.۷۰	۱۵۵.۱۳
۲۲	۲۲.۰۰۰	۵۵۸.۸	۰.۵۰۰	۱۲.۷۰	۱۷۱.۰۴
۲۴	۲۴.۰۰۰	۶۰۹.۶	۰.۵۶۲	۱۴.۲۷	۲۰۹.۵۱
۲۸	۲۸.۰۰۰	۷۱۱.۲	۰.۶۲۵	۱۵.۸۸	۲۷۲.۳۰
۳۰	۳۰.۰۰۰	۷۶۲.۰	۰.۶۲۵	۱۵.۸۸	۲۹۲.۲۰
۳۲	۳۲.۰۰۰	۸۱۳.۰	۰.۶۲۵	۱۵.۸۸	۳۱۲.۱۷
۳۴	۳۴.۰۰۰	۸۶۴.۰	۰.۶۲۵	۱۵.۸۸	۳۳۲.۱۴
۳۶	۳۶.۰۰۰	۹۱۴.۰	۰.۶۲۵	۱۵.۸۸	۳۵۱.۷۰

لوله مانیسمان بدون درز رده ۴۰ (Schedule 40): مشخصات اصلی و جدول وزن

لوله مانیسمان رده ۴۰ (Schedule 40) به دلیل استحکام بالا، گزینه‌ای استاندارد و پرکاربرد در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و تأسیسات فشار بالا محسوب می‌شود. این لوله‌ها بدون درز بوده و طیف وسیعی از سایزها را از ۱/۸ اینچ تا ۳۲ اینچ پوشش می‌دهند. محدوده ضخامت دیواره برای این رده بین ۰.۰۶۸ اینچ تا ۰.۶۸۸ اینچ متغیر است.

بیشتر بخوانید: شیر پروانه ای چیست؟ کاربردها، انواع و نکات مهم در انتخاب و خرید

سایز نرمال (اینچ)	قطر بیرونی (اینچ)	قطر بیرونی (میلی‌متر)	ضخامت دیواره (اینچ)	ضخامت دیواره (میلی‌متر)	وزن ۱ متر (کیلوگرم)
۱/۸	۰.۴۰۵	۱۰.۳	۰.۰۶۸	۱.۷۳	۰.۳۷
۱/۴	۰.۵۴۰	۱۳.۷	۰.۰۸۸	۲.۲۴	۰.۸۴
۱/۲	۰.۸۴۰	۲۱.۳	۰.۱۰۹	۲.۷۷	۱.۲۷
۳/۴	۱.۰۵۰	۲۶.۷	۰.۱۱۳	۲.۸۷	۱.۶۹
۱	۱.۳۱۵	۳۳.۴	۰.۱۳۳	۳.۳۸	۲.۵۰
۱/۴ ۱	۱.۶۶۰	۴۲.۲	۰.۱۴۰	۳.۵۶	۳.۳۹
۱/۲ ۱	۱.۹۰۰	۴۸.۳	۰.۱۴۵	۳.۶۸	۴.۰۵
۲	۲.۳۷۵	۶۰.۳	۰.۱۵۴	۳.۹۱	۵.۴۴
۱/۲ ۲	۲.۸۷۵	۷۳.۰	۰.۲۰۳	۵.۱۶	۸.۶۳
۳	۳.۵۰۰	۸۸.۹	۰.۲۱۶	۵.۴۹	۱۱.۲۹
۱/۲ ۳	۴.۰۰۰	۱۰۱.۶	۰.۲۲۶	۵.۷۴	۱۳.۵۷
۴	۴.۵۰۰	۱۱۴.۳	۰.۲۳۷	۶.۰۲	۱۶.۰۷
۵	۵.۵۶۳	۱۴۱.۳	۰.۲۵۸	۶.۵۵	۲۱.۷۷
۶	۶.۶۲۵	۱۶۸.۳	۰.۲۸۰	۷.۱۱	۲۸.۲۶
۸	۸.۶۲۵	۲۱۹.۱	۰.۳۲۲	۸.۱۸	۴۲.۵۵
۱۰	۱۰.۷۵۰	۲۷۳.۰	۰.۳۶۵	۹.۲۷	۶۰.۳۱
۱۲	۱۲.۷۵۰	۳۲۳.۸	۰.۴۰۶	۱۰.۳۱	۷۹.۷۳
۱۴	۱۴.۰۰۰	۳۵۵.۶	۰.۳۷۵	۹.۵۳	۹۴.۵۵
۱۶	۱۶.۰۰۰	۴۰۶.۴	۰.۵۰۰	۱۲.۷۰	۱۲۳.۳۰
۱۸	۱۸.۰۰۰	۴۵۷.۰	۰.۵۶۲	۱۴.۲۷	۱۵۵.۸۰
۲۰	۲۰.۰۰۰	۵۰۸.۰	۰.۵۹۴	۱۵.۰۹	۱۸۳.۴۲
۲۴	۲۴.۰۰۰	۶۱۰.۰	۰.۶۸۸	۱۷.۴۸	۲۵۵.۴۱
۳۲	۳۲.۰۰۰	۸۱۳.۰	۰.۶۸۸	۱۷.۴۸	۳۴۲.۹۱

لوله فولادی مانیسمان رده ۶۰ (Schedule 60): مشخصات سنگین‌کار و فشار بالا

لوله مانیسمان رده ۶۰ (Schedule 60) با ضخامت دیواره قابل توجه خود، برای کاربردهای سنگین صنعتی و خطوط لوله با فشار عملیاتی بالا طراحی شده است. تولید این رده معمولاً محدود به سایزهای ۸ اینچ تا ۲۴ اینچ است، زیرا تقاضای بازار برای سایزهای بزرگتر در این رده کمتر است. محدوده ضخامت دیواره در این جدول از ۰.۴۰۶ اینچ تا ۰.۹۶۹ اینچ متغیر است.

سایز نرمال (اینچ)	قطر بیرونی (اینچ)	قطر بیرونی (میلی‌متر)	ضخامت دیواره (اینچ)	ضخامت دیواره (میلی‌متر)	وزن ۱ متر (کیلوگرم)
۸	۸.۶۲۵	۲۱۹.۰۸	۰.۴۰۶	۱۰.۳۱	۵۳.۰۸
۱۰	۱۰.۷۵۰	۲۷۳.۰	۰.۵۰۰	۱۲.۷۰	۸۱.۵۳
۱۲	۱۲.۷۵۰	۳۲۳.۸	۰.۵۶۲	۱۴.۲۷	۱۰۸.۹۳
۱۴	۱۴.۰۰۰	۳۵۵.۶	۰.۵۹۴	۱۵.۰۹	۱۲۶.۷۲
۱۶	۱۶.۰۰۰	۴۰۶.۴	۰.۶۵۶	۱۶.۶۶	۱۶۰.۱۳
۱۸	۱۸.۰۰۰	۴۵۷.۲	۰.۷۵۰	۱۹.۰۵	۱۳۸.۳۰
۲۰	۲۰.۰۰۰	۵۰۸.۰	۰.۸۱۲	۲۰.۶۲	۲۴۷.۸۴
۲۲	۲۲.۰۰۰	۵۵۸.۸	۰.۸۷۵	۲۲.۲۲	۲۹۴.۰۳
۲۴	۲۴.۰۰۰	۶۰۹.۶	۰.۹۶۹	۲۴.۶۱	۳۵۵.۰

لوله مانیسمان بدون درز رده ۸۰ (Schedule 80): بالاترین ضخامت و مقاومت

لوله مانیسمان رده ۸۰ (Schedule 80) به عنوان یکی از ضخیم‌ترین مقاطع فولادی بدون درز شناخته می‌شود و انتخابی ایده‌آل برای سیستم‌های هیدرولیک، بخار و کاربردهای فشار بسیار بالا است. این لوله‌ها در سایزهای گسترده‌ای از ۱/۸ اینچ تا ۲۴ اینچ موجود هستند. مشخصه اصلی رده ۸۰، ضخامت دیواره بالا است که در این محدوده از ۰.۰۹۵ اینچ تا ۱.۱۲۵ اینچ متغیر می‌باشد.

سایز نرمال (اینچ)	قطر بیرونی (اینچ)	قطر بیرونی (میلی‌متر)	ضخامت دیواره (اینچ)	ضخامت دیواره (میلی‌متر)	وزن ۱ متر (کیلوگرم)
۱/۸	۰.۴۰۵	۱۰.۳	۰.۰۹۵	۲.۴۱	۰.۴۷
۱/۴	۰.۵۴۰	۱۳.۷	۰.۱۱۹	۳.۰۲	۰.۸۰
۱/۲	۰.۸۴۰	۲۱.۳	۰.۱۴۷	۳.۷۳	۱.۶۲
۳/۴	۱.۰۵۰	۲۶.۷	۰.۱۵۴	۳.۹۱	۲.۲۰
۱	۱.۳۱۵	۳۳.۴	۰.۱۷۹	۴.۵۵	۳.۲۴
۱/۴ ۱	۱.۶۶۰	۴۲.۲	۰.۱۹۱	۴.۸۵	۴.۴۷
۱/۲ ۱	۱.۹۰۰	۴۸.۳	۰.۲۰۰	۵.۰۸	۵.۴۱
۲	۲.۳۷۵	۶۰.۳	۰.۲۱۸	۵.۵۴	۷.۴۸
۱/۲ ۲	۲.۸۷۵	۷۳.۰	۰.۲۷۶	۷.۰۱	۱۱.۴۱
۳	۳.۵۰۰	۸۸.۹	۰.۳۰۰	۷.۶۲	۱۵.۲۷
۱/۲ ۳	۴.۰۰۰	۱۰۱.۶	۰.۳۱۸	۸.۰۸	۱۸.۶۳
۴	۴.۵۰۰	۱۱۴.۳	۰.۳۳۷	۸.۵۶	۲۲.۳۲
۵	۵.۵۶۳	۱۴۱.۳	۰.۳۷۵	۹.۵۳	۳۰.۹۷
۶	۶.۶۲۵	۱۶۸.۳	۰.۴۳۲	۱۰.۹۷	۴۲.۵۶
۸	۸.۶۲۵	۲۱۹.۱	۰.۵۰۰	۱۲.۷۰	۶۴.۶۴
۱۰	۱۰.۷۵۰	۲۷۳.۰	۰.۵۹۴	۱۵.۰۹	۹۶.۰۱
۱۲	۱۲.۷۵۰	۳۲۳.۸	۰.۶۸۸	۱۷.۴۸	۱۳۲.۰۸
۱۴	۱۴.۰۰۰	۳۵۵.۶	۰.۷۵۰	۱۹.۰۵	۱۵۸.۱
۱۶	۱۶.۰۰۰	۴۰۶.۴	۰.۸۴۴	۲۱.۴۴	۲۰۳.۵۳
۱۸	۱۸.۰۰۰	۴۵۷.۰	۰.۹۳۸	۲۳.۸۳	۲۵۴.۵۵
۲۰	۲۰.۰۰۰	۵۰۸.۰	۱.۰۳۱	۲۶.۱۹	۳۱۱.۱۷
۲۴	۲۴.۰۰۰	۶۱۰.۰	۱.۱۲۵	۳۰.۹۶	۴۴۲.۰

لوله مانیسمان بدون درز رده ۱۲۰ (Schedule 120): حداکثر توان عملیاتی برای انتقال نفت و میعانات

لوله مانیسمان رده ۱۲۰ (Schedule 120) نمایانگر بالاترین درجه ضخامت در سری لوله‌های استاندارد فولادی بدون درز است. با توجه به ضخامت دیواره قابل توجه (از ۰.۴۳۸ اینچ تا ۱.۸۱۲ اینچ)، این لوله‌ها به طور خاص برای خطوط انتقال نفت، گاز و میعانات با فشار عملیاتی بسیار بالا مهندسی شده‌اند. محدوده سایز این محصولات از ۴ اینچ تا ۲۴ اینچ است.

سایز نرمال (اینچ)	قطر بیرونی (اینچ)	قطر بیرونی (میلی‌متر)	ضخامت دیواره (اینچ)	ضخامت دیواره (میلی‌متر)	وزن ۱ متر (کیلوگرم)
۴	۴.۵۰۰	۱۱۴.۳۰	۰.۴۳۸	۱۱.۱۳	۲۸.۳۲
۵	۵.۵۶۳	۱۴۱.۳۰	۰.۵۰۰	۱۲.۷۰	۴۰.۲۸
۶	۶.۶۲۵	۱۶۸.۲۸	۰.۵۶۲	۱۴.۲۷	۵۴.۲۰
۸	۸.۶۲۵	۲۱۹.۰۸	۰.۷۱۹	۱۸.۲۶	۹۰.۴۳
۱۰	۱۰.۷۵۰	۲۷۳.۰	۰.۸۴۴	۲۱.۴۴	۱۳۳.۰۱
۱۲	۱۲.۷۵۰	۳۲۳.۸	۱.۰۰۰	۲۵.۴۰	۱۸۶.۹۲
۱۴	۱۴.۰۰۰	۳۵۵.۶	۱.۰۹۴	۲۷.۷۹	۲۲۴.۶۶
۱۶	۱۶.۰۰۰	۴۰۶.۴	۱.۲۱۹	۳۰.۹۶	۲۸۶.۶۶
۱۸	۱۸.۰۰۰	۴۵۷.۲	۱.۳۷۵	۳۴.۹۲	۳۶۳.۶۶
۲۰	۲۰.۰۰۰	۵۰۸.۰	۱.۵۰۰	۳۸.۱۰	۴۴۱.۵۲
۲۲	۲۲.۰۰۰	۵۵۸.۸	۱.۶۲۵	۴۱.۲۸	۵۲۶.۸۵
۲۴	۲۴.۰۰۰	۶۰۹.۶	۱.۸۱۲	۴۶.۰۲	۶۳۹.۶

لوله مانیسمان بدون درز رده ۱۶۰ (Schedule 160): برای شدیدترین فشارها در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی

لوله مانیسمان رده ۱۶۰ (Schedule 160) یکی از مقاوم‌ترین انواع لوله‌های بدون درز موجود در بازار است که برای مقابله با فشار بسیار بالا در صنایع حیاتی مانند نفت، گاز و پتروشیمی طراحی شده است. این محصول در گستره سایزهای کوچک تا بزرگ، از ۱/۸ اینچ تا ۲۴ اینچ، عرضه می‌شود و دارای بیشترین ضخامت دیواره در بین رده‌های متداول است؛ ضخامت دیواره در این رده بین ۰.۱۲۴ اینچ تا ۲.۳۴۴ اینچ متغیر است.

سایز نرمال (اینچ)	قطر بیرونی (اینچ)	قطر بیرونی (میلی‌متر)	ضخامت دیواره (اینچ)	ضخامت دیواره (میلی‌متر)	وزن ۱ متر (کیلوگرم)
۱/۸	۰.۴۰۵	۱۰.۲۹	۰.۱۲۴	۳.۱۵	۰.۵۵
۱/۴	۰.۵۴۰	۱۳.۷۲	۰.۱۴۵	۳.۶۸	۰.۹۱
۳/۸	۰.۶۷۵	۱۷.۱۴	۰.۱۵۸	۴.۰۱	۱.۳۰
۱/۲	۰.۸۴۰	۲۱.۳۴	۰.۱۸۸	۴.۷۸	۱.۹۵
۳/۴	۱.۰۵۰	۲۶.۶۷	۰.۲۱۹	۵.۵۶	۲.۸۹
۱	۱.۳۱۵	۳۳.۴۰	۰.۲۵۰	۶.۳۵	۴.۲۴
۱/۴ ۱	۱.۶۶۰	۴۲.۱۶	۰.۲۵۰	۶.۳۵	۵.۶۱
۱/۲ ۱	۱.۹۰۰	۴۸.۲۶	۰.۲۸۱	۷.۱۴	۷.۲۴
۲	۲.۳۷۵	۶۰.۳۲	۰.۳۴۴	۸.۷۴	۱۱.۱۲
۱/۲ ۲	۲.۸۷۵	۷۳.۰۲	۰.۳۷۵	۹.۵۲	۱۴.۹۱
۳	۳.۵۰۰	۸۸.۹۰	۰.۴۳۸	۱۱.۱۳	۲۱.۳۵
۴	۴.۵۰۰	۱۱۴.۳۰	۰.۵۳۱	۱۳.۴۹	۳۳.۵۴
۵	۵.۵۶۳	۱۴۱.۳۰	۰.۶۲۵	۱۵.۸۸	۴۹.۱۲
۶	۶.۶۲۵	۱۶۸.۲۸	۰.۷۱۹	۱۸.۲۶	۶۷.۵۶
۸	۸.۶۲۵	۲۱۹.۰۸	۰.۹۰۶	۲۳.۰۱	۱۱۱.۲۶
۱۰	۱۰.۷۵۰	۲۷۳.۰	۱.۱۲۵	۲۸.۵۸	۱۷۲.۲۷
۱۲	۱۲.۷۵۰	۳۲۳.۸	۱.۳۱۲	۳۳.۳۲	۲۳۸.۶۹
۱۴	۱۴.۰۰۰	۳۵۵.۶	۱.۴۰۶	۳۵.۷۱	۲۸۱.۷۲
۱۶	۱۶.۰۰۰	۴۰۶.۴	۱.۵۹۴	۴۰.۴۹	۳۶۵.۳۸
۱۸	۱۸.۰۰۰	۴۵۷.۲	۱.۷۸۱	۴۵.۲۴	۴۵۹.۶۲
۲۰	۲۰.۰۰۰	۵۰۸.۰	۱.۹۶۹	۵۰.۰۱	۵۶۴.۸۵
۲۲	۲۲.۰۰۰	۵۵۸.۸	۲.۱۲۵	۵۳.۹۸	۶۷۲.۰۳
۲۴	۲۴.۰۰۰	۶۰۹.۶	۲.۳۴۴	۵۹.۵۴	۸۰۷.۶۸

بیشتر بخوانید: کاربرد لوله مانیسمان در صنعت و ساختمان

عوامل مؤثر بر تغییر وزن و روش تأیید وزن واقعی

در دنیای واقعی، وزن لوله مانیسمان ممکن است اندکی با مقدار تئوریک تفاوت داشته باشد. عوامل زیر تأثیرگذارند:

• ترکیب شیمیایی فولاد: وجود عناصر آلیاژی مانند منگنز یا کربن موجب افزایش چگالی می‌شود.
• تلرانس ساخت: ضخامت واقعی می‌تواند ۳ تا ۵ درصد با مقدار اسمی اختلاف داشته باشد.
• طول شاخه و نوع برش: لوله‌های با سر رزوه یا پخ‌شده معمولاً کمی سبک‌تر هستند.

برای اطمینان از وزن واقعی، بهترین روش استفاده از باسکول صنعتی و مقایسه عدد به‌دست‌آمده با جدول استاندارد است. در مواردی که از برندهای ناشناخته خرید می‌شود، این کار مانع تحویل جنس غیراستاندارد خواهد شد.

کاربردهای دانستن وزن در پروژه‌های واقعی

اطلاع از وزن هر متر لوله مانیسمان در پروژه‌های صنعتی چند کاربرد مهم دارد:

• برآورد دقیق هزینه: وزن مساوی با مقدار فولاد مصرفی است؛ پس عامل کلیدی قیمت نهایی محسوب می‌شود.
• انتخاب تجهیزات حمل و نصب: جرثقیل، استند و نگهدارنده باید با وزن واقعی تطبیق داشته باشند.
• برنامه‌ریزی انبار و لجستیک: دانستن وزن کل به مدیریت انبار و حمل در چیدمان پروژه کمک می‌کند.

بدین ترتیب، جدول وزن تنها یک داده آماری نیست بلکه ابزار برنامه‌ریزی مهندسی به‌شمار می‌آید.

بیشتر بخوانید: انواع فلنج ها

نتیجه‌گیری

در جمع‌بندی می‌توان گفت آشنایی با جدول وزن لوله مانیسمان برای هر مهندس یا تکنسین فعال در حوزه تأسیسات و صنعت ضرورت دارد. این جدول ارتباط مستقیمی میان سایز، ضخامت و وزن ایجاد می‌کند و مبنای محاسبه‌ی وزن هر متر لوله و میزان فولاد مصرفی است. با شناخت دقیق جدول ابعاد لوله مانیسمان و استانداردهای معتبر نظیر ASTM A106 و ASME B36.10M می‌توان از انتخاب لوله مناسب برای شرایط فشار و دما اطمینان یافت.

اگرچه در بازار ممکن است جداول مختلفی منتشر شود، اما توصیه می‌شود همواره از منابع فنی قابل اعتماد یا داده‌های رسمی تولیدکننده استفاده نمایید.

به‌طور کلی:

هر چه رده بالاتر باشد → ضخامت بیشتر → وزن و مقاومت بالاتر.

بنابراین در طراحی خطوط صنعتی، یکی از نخستین گام‌ها، بررسی دقیق جدول وزن لوله مانیسمان و انتخاب صحیح رده متناسب با فشار کاری است.